Tainiaro – duży cmentarz łowców-zbieraczy sprzed 6500 lat na dalekiej północy
6 grudnia 2023, 11:41Stanowisko archeologiczne Tainiaro przez kilka dziesięcioleci umykało uwadze większości specjalistów i opinii publicznej. Tymczasem może kryć fascynujące tajemnice na temat naszej przeszłości. Któż by bowiem przypuszczał, że na dalekiej europejskiej północy, w odległości zaledwie 80 kilometrów na południe od kręgu polarnego, może znajdować się duże cmentarzysko łowców-zbieraczy z V tysiąclecia przed naszą erą? Stanowisko jest bowiem interpretowane jako cmentarz, mimo że w grobach nie znaleziono szkieletów.
Wystarczyło 50 lat, by papugi w Europie wykształciły osobne dialekty
4 grudnia 2023, 10:54Pochodząca z Ameryki Południowej mnicha (Myiopsitta monachus) została introdukowana w Europie przed 50 laty. I te 5 dekad wystarczyło, by zwierzęta rozwinęły na Starym Kontynencie unikatowe dialekty, wyraźnie różne w różnych krajach i miastach. Naukowcy z Instytutu Zachowania Zwierząt im. Maxa Plancka w Konstancji oraz Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka w Lipsku, nagrali mnichy w 8 miastach 4 krajów Europy i stwierdzili, że w każdym z miast ptaki wydają różne dźwięki. Podobnie jak ludzie, mnichy w Europie komunikują się różnie w zależności od tego, gdzie mieszkają, mówi doktorant Stephen Tyndel z Konstancji.
Język matki kształtuje mózg dziecka jeszcze przed urodzeniem
1 grudnia 2023, 09:53Dzieci łatwiej uczą się języków niż dorośli. Pierwsze lata rozwoju dziecka są kluczowe dla umiejętności sprawnego posługiwania się językiem. Wiemy też, że dzieci już w łonie matki słyszą to, co ona mówi. Zatem mają kontakt z językiem jeszcze przed urodzeniem się. Co prawda jest to kontakt niedoskonały, gdyż docierające do dziecka dźwięki są zniekształcone, ale wpływają one na dziecko. Naukowcy z Uniwersytetu w Padwie postanowili sprawdzić, jak mózgi noworodków są ukształtowane przez doświadczenia językowe z okresu przed urodzeniem.
Złota zawieszka z okolic Sandomierza to ślad po przebywających tutaj Gotach
29 listopada 2023, 10:38Nadwiślańska Grupa Poszukiwawcza Stowarzyszenia „Szansa” znalazła we wsi Daromin w powiecie sandomierskim kilka przedmiotów z IV–V wieku, w tym srebrne monety i fibule. Jednak najciekawszym zabytkiem jest niewielka złota zawieszka, która stanowiła część naszyjnika lub kolii. Zawieszki takie – główne srebrne – znane są z terenów Ukrainy, Mołdawii i Rumunii, gdzie w przeszłości mieszkała ludność kultury czerniachowskiej i Sântana de Mureș, identyfikowanej z Gotami
Długodystansowa broń myśliwska pojawiła się co najmniej 10 000 lat wcześniej niż sądzono
9 listopada 2023, 12:34Przed 31 tysiącami lat na brzegu rzeki Haine w południowej Belgii osiedliła się grupa łowców-zbieraczy, którzy podczas polowania używali miotaczy oszczepów (atlatlów). Artefakty znalezione na stanowisku Maisières-Canal dowodzą, że ludzie posługiwali się tą techniką polowania o 10 000 lat wcześniej, niż najstarsze znalezione dotychczas ślady jej wykorzystywania. Wynalezienie działającej na duże odległości broni myśliwskiej miało olbrzymie znaczenie dla rozwoju człowieka, zmieniło interakcje pomiędzy myśliwym a ofiarą, doprowadziło do zmiany diety i organizacji społecznej
Technologia pozwoli rozwinąć złoty skarb i odsłoni tajemnice wczesnego średniowiecza w Danii?
2 listopada 2023, 12:19Dwa lata temu w wielkiej tajemnicy duńscy archeolodzy prowadzili wykopaliska w miejscowości Vindelev, kilka kilometrów od kolebki duńskiej państwowości – Jelling. Znaleziono tam najwspanialszy złoty skarb Danii. Składa się z 16 brakteatów i 4 rzymskich medalionów. Na jednym z brakteatów odkryto najstarszą wzmiankę o Odynie. Skarb wskazuje, że w Vindelev rządziła nieznana dotychczas, lokalna dynastia. Naukowcy mają nadzieję, że badania ujawnią wiele nieznanych faktów z historii Danii. Problem w tym, że niektóre brakteaty są powyginane i nie widać wszystkiego, co na nich jest. Uczeni boją się je rozprostować. Mają nadzieję, że w sukurs przyjdzie nowoczesna technologia.
Pierwsze zdjęcie Webba pozwoliło na określenie odległości do niemal 200 galaktyk
2 listopada 2023, 07:05Ponad rok temu, 11 lipca 2022 roku, zaprezentowano światu pierwsze zdjęcie wykonane przez Teleskop Webba, tzw. Webb's First Deep Field. Zobaczyliśmy na nim gromadę galaktyk SMACS 0723, która zawiera co najmniej 7000 galaktyk. Gromada ta jest od lat fotografowana przez Hubble'a i inne teleskopy, wykorzystywana jest też jako soczewka grawitacyjna, dzięki której możemy zobaczyć bardziej odległe obiekty. Dotychczas jednak naukowcy nie potrafili dokładnie określić odległości do poszczególnych galaktyk w SMACS 0723. Udało się to dopiero dzięki zdjęciu Webba.
Biedronki azjatyckie w domu. Czy jest się czego obawiać?
29 października 2023, 11:25Od kilkunastu lat jesienią możemy spotkać się się mediach i internecie z doniesieniami o inwazji biedronek na domy i mieszkania. Jednak nie naszych, lubianych biedronek, ale biedronki azjatyckiej (Harmonia axyridis), zwanej czasem arlekinem. Dla niektórych to poważny problem, gdyż H. axyridis może naprawdę tłumnie zawitać do miejsc, w których mieszkamy. Może być to nieco nieprzyjemne, wiązać się z niewielkimi szkodami, jednak biedronki nie są groźne, a problem szybko sam się rozwiązuje. Do następnej jesieni.
Algorytm równie skutecznie jak lekarze diagnozuje zmiany skórne pod kątem nowotworów
25 października 2023, 10:45Dermatolog Harald Kittler z Uniwersytetu Medycznego w Wiedniu stanął na czele austriacko-australijskiego zespołu, który porównał trafność diagnozy i zaleceń dotyczących postępowania z przebarwieniami na skórze stawianych przez lekarzy oraz przez dwa algorytmy sztucznej inteligencji pracujące na smartfonach. Okazało się, że algorytmy równie skutecznie co lekarze diagnozują przebarwienia. Natomiast lekarze podejmują znacznie lepsze decyzje dotyczące leczenia.
Niemal wytępiony przez człowieka kotik odrodził się, a teraz znowu jego populacja się zmniejsza
18 października 2023, 13:58Kotik antarktyczny został niemal całkowicie wytępiony przez człowieka. Gdy ustały polowania, gatunek odrodził się. Teraz zaś ponownie notuje się szybki spadek jego populacji, a przyczyną znowu jest działalność człowieka. Badania populacji kotika antarktycznego, która niemal w całości żyje na Georgii Południowej, wykazały, że liczebność gatunku osiągnęła szczyt w 2009 roku, kiedy to na Ziemi żyło 3,5 miliona tych zwierząt. To bezpieczna liczba, chociaż i tak znacznie niższa od wcześniejszych szacunków. Teraz jednak specjaliści obawiają się, że liczba kotików gwałtownie spada.
